Het begon met een ideetje. Maar gaandeweg nam het concrete vormen aan, om ten slotte uit te groeien tot een revolutie in de Belgische drukkerswereld. Er kwam visie aan te pas, lef en creativiteit, en een paar stevige schouders om een ambitieus project te schragen. Maar als je dan toch van nul begint, dan kun je het evengoed grondig aanpakken, redeneerde Rudy Bertels. Het werd het perfecte plan: een gloednieuw bedrijfsgebouw, de meest geavanceerde drukpers in de wereld, en een ideale werkomgeving. Het resultaat is epc Printing tomorrow in Lokeren.

Iemand anders die erin slaagt een project als epc van de grond te krijgen, zou daar wellicht lyrisch over zijn, het verhaal een beetje aandikken. Niets daarvan bij Rudy Bertels, COO van De Persgroep Publishing. Hij heeft het over doelstellingen. Noden. Uitdagingen. Opportuniteiten. Afgemeten, het ene woord niet luider dan het andere, wijst hij op de drijfveren om in Lokeren een gloednieuw gebouw neer te poten. Nee, dit is niet het project van een bevlogen ziener, maar pure bedrijfslogica.

Toen Bertels in 1994 bij De Persgroep kwam, was de printafdeling van het bedrijf in volle expansie. Het Laatste Nieuws was aan een nooit geziene opmars begonnen, Dag Allemaal was razend populair en met De Morgen had de groep een sterke speler in het segment van de kwaliteitskranten. Vooral de groei van Het Laatste Nieuws zorgde voor een enorme toename van de bedrijvigheid in de bescheiden thuisbasis van de uitgeverij in Asse bij Brussel. De drukpers uit 1984 kon het volume al snel niet meer aan. Er kwam een tweede machine in 1989, een derde in 1992, een vierde in 1998. En nog was het niet voldoende.

Een vijfde drukpers dan maar? Zo simpel was het niet. Rudy Bertels: "Het probleem was dat ons machinepark weliswaar sterk uitgebouwd was, maar nogal onderbenut bleef. ’s Nachts was er volop bedrijvigheid, want dan werden de kranten gedrukt. Maar overdag lagen de drukpersen er meestal werkloos bij. De concurrentie had gratis bladen om die ‘lege momenten’ op te vullen, wij niet. Toen ontstond de ambitie om een grote investering te doen om het allemaal beter te doen renderen."Het was tijd om alles nuchter op een rijtje zetten, het volledige plaatje te bekijken, zoals dat heet, zegt Bertels.

Zeker toen de nood aan een vijfde pers al te nijpend werd. "Eigenlijk was dat de concrete aanzet: we kregen het gewoon niet meer gebolwerkt. Eén voorbeeld: de tendens om voetbalwedstrijden alsmaar later te programmeren. Een krant moet wachten tot half elf ’s avonds voor de voetbalmatchen afgelopen zijn. De redacties sluiten alsmaar later, maar de kranten moeten nog altijd even stipt de deur uit. Dat was het probleem: er was gewoon te weinig tijd om de kranten op tijd gedrukt te krijgen." Bovendien waren de bestaande drukpersen aan vervanging toe. De oudste pers werd zopas uit bedrijf genomen op de gezegende leeftijd van 23 jaar, de tweede oudste is nu 19 jaar. En er waren meer beweegredenen om voor de nuchtere analyse te gaan. Zo vonden ze bij De Persgroep al langer dat er meer kleur in de kranten moest. Bertels: "We hadden full colour nodig. Niet zozeer voor de lezer. Die was niet echt vragende partij, maar de adverteerder des te meer. En aangezien we toch full colour wilden, wisten we dat we meteen alle persen moesten vervangen. Maar dat was een grote investering. We hadden een steuntje in de rug nodig."

Dat steuntje kwam snel daarna. Bertels wist dat de Cortina-drukpers van de Duitse firma KBA over een automatische platenwisselaar beschikte. Bij een conventionele pers moeten de drukplaten handmatig ingevoerd worden, maar dat zorgt ervoor dat de persen regelmatig stilliggen. Als we de platen sneller kunnen wisselen, wist Bertels, dan worden de stilstanden aanzienlijk gereduceerd, en verdwijnt ook de noodzaak van een vijfde drukpers.

Het besluit was toen grotendeels genomen. In de plaats van de vier verouderde conventionele drukpersen zouden vier gloednieuwe Cortinapersen komen, mét automatische platenwisselaar. Dat de Cortina’s gebruikmaakten van een in Europa onbekend waterloos drukprocedé en daardoor een niet te evenaren drukkwaliteit opleverden, was mooi meegenomen. De principiële beslissing was er, en die hield ook belangrijke opportuniteiten in, zegt Bertels: "Door de persen tegelijk te vervangen, ontstonden ook kansen. Neem nu het formaat. We wilden zeker niet naar een tabloidformaat gaan. We wilden in boekjes blijven drukken, en tegelijk de adverteerder waar voor zijn geld bieden. Na een marktstudie kwamen we terecht bij het berlinerformaat. De impact ervan voor de adverteerder, dat weet ik 300 procent zeker, is met dat formaat veel groter."

Het project kwam in een stroomversnelling terecht. De bedrijfsgronden in Kobbegem waren te klein, dat stond vast. En dus moest er een nieuwe locatie gevonden worden. De keuze viel op Lokeren: ideaal gelegen langs de autosnelweg, vlotte verbinding met Antwerpen, Gent en Brussel

We schrijven 2005. Het concept lag er, de concrete uitwerking zou uitwijzen of het project hoe dan ook realiseerbaar was. Het zijn van die "opportuniteiten" waar elke manager van droomt: van scrap het perfecte plan uittekenen. Wat voorlag waren een braakliggend bouwterrein van 8,9 hectare, vier nieuwe drukpersen en de vaste intentie om een ‘state of the art’ industrieel gebouw op te trekken met een grote mate van automatisering en een doorgedreven zorg voor ergonomie en ecologie.

De keuze voor de Cortinapersen betekende meteen ook kiezen voor het totaal nieuwe waterloze drukprocedé. Het was een stap in het duister, want vóór De Persgroep hadden slechts twee bedrijven de stap gewaagd, weg van een conventionele druktechniek op basis van inkt en water. Weinig voorgangers betekende ook weinig expertise, een onzekere afloop, en een hoop kinderziekten en groeipijnen op de koop toe. De Persgroep zette de stap, want de kwaliteit van het drukwerk stond voorop. Bertels: "Door de toevoeging van water vermindert de kwaliteit van het drukwerk hoe dan ook. Het papier wordt verzadigd, waardoor het drukpunt (de ‘puntaangroei’, in het jargon) uitdijt en het beeld minder scherp wordt. Door waterloos te drukken vermindert de puntaangroei van 28 naar 8 procent. Bekijk het maar met een microscoop: een punt is bij ons veel fijner. En het is nu eenmaal een wet in het drukken: hoe nauwkeuriger het punt, hoe scherper het beeld."

Een extra voordeel van de nieuwe drukpers was ook dat magazines als Nina en De Morgen Magazine op dezelfde rotatiepersen gedrukt konden worden. Daar was wel een speciale droogoven voor magazinepapier nodig. En er moest geïnvesteerd worden in de afwerking, zodat de boekjes ter plaatse gesneden en geniet konden worden.

In maart 2006 was het gebouw klaar. Er stond één drukpers, en het was tijd voor de lakmoesproef. De Morgen kwam de eer toe als eerste gedrukt te worden op de nieuwe waterloze Cortinapers. Het nieuwsfeit mag de wereld enigszins ontgaan zijn, maar in Kobbegem hield iedereen de adem in. Alles verliep naar wens. Eén drukpers werden er het jaar daarop vier. De Persgroep zou voortaan waterloos drukken in een nagelnieuw bedrijfsgebouw in Lokeren.

Er waren groeipijnen, zegt Bertels, maar even duidelijk was hoeveel potentieel het nieuwe drukprocedé had. En dat heeft iedereen gezien, in Zwitserland, Duitsland, Nederland en Denemarken zijn gerenommeerde drukkers gevolgd. Bertels: "We hebben heel veel bezoek gehad, ja." De stress en slapeloze nachten zijn intussen vergeten. "Spanningen zijn nu eenmaal inherent aan pionieren. Ik had ook liever gehad dat er al meer persen stonden, en dat wij het niet moesten doen. Maar achteraf bekeken zijn er alleen maar voordelen. Door de automatische platenwisselaar, de kwaliteit van het drukwerk en de mogelijkheid om ook magazinepapier te bedrukken was de Cortina echt wel de enige optie."

Rudy Bertels Directeur-Generaal De Persgroep